Van controle naar inzicht: Patrick Tom van Bureau Cicero over werken aan vertrouwen

"Een keurmerk is geen vinkje, het is een gezamenlijke afspraak om het samen beter te doen."

Wie is Patrick Tom? Kun je iets vertellen over je achtergrond en loopbaan?

Tom: "Ik ben inmiddels zestien jaar verbonden aan Bureau Cicero en sinds enkele jaren directeur-eigenaar. Mijn achtergrond ligt in de accountancy. Ik heb ooit mijn eigen accountantskantoor gehad en via die route ben ik in aanraking gekomen met certificering op arbeid. Toen ik begon bij Cicero, waren we met drie mensen en een handjevol klanten. Wat ons toen al bond, en wat nog steeds onze drijfveer is om iedere dag op te staan, is het helpen van onze klanten om continu vooruit te komen in hun professionalisering, altijd met begrip en oog voor de relatie. Inmiddels zijn we uitgegroeid tot een organisatie met zo’n vijftig medewerkers waarin iedereen bijdraagt aan deze visie.”

Wat doet Bureau Cicero precies en wat maakt jullie uniek?

Tom: "Wij zijn een inspectie-instelling die zich o.a. richt op de uitzend- en transportsector. We meten de maat, zoals ik het graag zeg: beoordelen of iets wel of niet aan normen en wet- en regelgeving voldoet zonder dat we opzoek gaan naar afwijkingen Wat ons uniek maakt is onze houding: wij zijn geen straffend regime. We stellen ons op als een soort huisarts. We signaleren waar het pijn doet en kunnen via ons netwerk doorverwijzen naar de juiste specialisten, zoals opleidingsinstituten, brancheverenigingen of advocaten. Onze insteek is altijd: hoe kunnen we je helpen om beter te worden.

Onze werkzaamheden zijn grofweg onderverdeeld in drie hoofdactiviteiten: het SNA-keurmerk (Stichting Normering Arbeid – uitzendbranche en aannemers van werk), het keurmerk PayChecked in Transport (voor correcte beloning in de transportsector), en due dilligence onderzoeken bij aan en verkoop van bedrijven. Ook doen wij third party onderzoeken voor grote ketenpartijen, zoals BAM. Alle activiteiten richten zich op transparantie en eerlijk zakendoen in de keten.“

Als je kunt kiezen, wat voor type klanten past dan het best bij jullie?

Tom: "Ondernemers die onbewust onbekwaam zijn maar wel bereid zijn om van hun tekortkomingen te leren en willen professionaliseren voelen zich bij ons thuis. De zogenaamde "boefjes" die bewust onbekwaam zijn en buiten de lijnen werken, zijn bij ons meestal snel weer weg. Wij werken graag samen met ondernemingen die het netjes willen doen, die willen leren en verbeteren."

Wat is de rol van Bureau Cicero bij het keurmerk PayChecked in Transport?

Tom: "We zijn vanaf het begin betrokken. In 2015 startten we met het project KKLV (Keurmerk Ketenaansprakelijkheid voor het Loon Vervoersovereenkomst) en in 2016 reikten we het eerste certificaat uit aan Jongeneel Transport Jongeneel.

We hebben altijd een proactieve rol gespeeld in de ontwikkeling van het keurmerk en zien het als een belangrijke stap richting eerlijk werk en juiste beloning in de sector."

Ruud Jongeneel, Jongeneel Transport: "Toen we in 2016 als eerste het PayChecked-certificaat ontvingen, was dat voor ons geen eindpunt, maar juist een startpunt. We wilden laten zien dat het ook anders kan in de sector, namelijk transparant, eerlijk en met respect voor de mensen die het werk doen. Dat het keurmerk daaraan bijdraagt, daar geloof ik nog steeds iedere dag in."

Wat is volgens jou de toegevoegde waarde van PayChecked voor opdrachtgevers?

Tom: "Er zijn twee kernwaarden. De eerste is risicobeperking: door samen te werken met gecertificeerde partijen loop je minder kans op aansprakelijkheid. Maar minstens zo belangrijk is de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Steeds meer opdrachtgevers willen een keten waarin mensen gewoon krijgen waar ze recht op hebben. Een keurmerk is geen vinkje, het is een gezamenlijke afspraak om het samen beter te doen. Dat vind ik een positieve ontwikkeling."

We zien bijvoorbeeld in de postpakketsector dat zowel opdrachtnemers als opdrachtgevers merken dat het keurmerk bijdraagt aan meer professionaliteit in de hele keten. Hoewel wij vooral toetsen op zaken als juiste loonbetaling, merken we dat het keurmerk ook de kwaliteit van de dienstverlening verbetert. Dat is een mooi bijkomend effect.”

Toch heeft nog niet ieder bedrijf zich laten certificeren. Hoe verklaar je dat?

Tom: "Een deel van de markt, vooral in de pakketsector en bij grote verladers zoals Heineken en Jumbo, heeft het keurmerk omarmd. Maar er is nog veel ruimte voor groei. De uitdaging zit vooral bij inkopers die puur op prijs sturen. Daar ligt echt een kans om te laten zien dat kwaliteit en duurzaamheid ook waarde hebben. Het bespaart vandaag misschien een euro, maar kost je morgen het dubbele."

“Ik vind dan ook dat elke opdrachtgever zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Alleen op prijs inkopen is in deze tijd onverantwoord.”

Wat zijn de grootste uitdagingen voor jullie inspecteurs?

Tom: "De voorbereiding van inspecties. We zien veel personele wisselingen bij onze klanten en dat zorgt voor ruis in het proces. Nieuwe mensen begrijpen soms niet wat er van hen verwacht wordt. Als we dan op maandag aankomen en er ligt niets klaar, dan loopt de tijd wel door. Dat frustreert ons ook, want niemand zit te wachten op extra kosten. Daarom faciliteren we checklists en formats om het zo makkelijk mogelijk te maken."

Komen jullie wel eens fraude tegen?

Tom: "Zeker. Denk aan vervalste handtekeningen of auditresultaten, of zelfs fictieve winsten van miljoenen euro’s bij relatief kleine transportbedrijven. Soms ligt het probleem niet eens bij de ondernemer zelf, maar bij een slecht functionerende boekhouder. We hebben meegemaakt dat we een keurmerk moesten weigeren omdat de boekhouder er een puinhoop van maakte. In zulke gevallen proberen we het gesprek aan te gaan en ook daar proberen we de huisarts rol te vervullen. Als we zwaarder geschut in kunnen schakelen door de voordracht van een adviseur met een goede reputatie zullen we dat niet nalaten."

Hoe zorg je ervoor dat inspecteurs onafhankelijk en deskundig blijven?

Tom: "We hebben strikte regels: inspecteurs mogen geen adviesdiensten verlenen in hetzelfde veld. Daarnaast investeren we veel in kennisdeling, zowel intern via werkgroepen als extern met opleiders en specialisten. We toetsen continu of er geen belangenverstrengeling is. En als iemand zich niet aan de regels houdt, grijpen we in. Je moet nooit als inspecteur onder druk komen te staan om ‘de klant te pleasen’. Dat ondermijnt de geloofwaardigheid van het hele systeem."

Wat zijn de belangrijkste lessen die je hebt geleerd?

Tom: "Luisteren. Het woord “auditeren” is afgeleid van het van het Latijnse woord “audire” dat luisteren of horen betekent. Je leert namelijk het meest door te luisteren, niet door te oordelen. Daarnaast is het belangrijk om altijd de menselijke maat in het oog te houden. Aan de andere kant van de tafel zit ook iemand die zijn brood probeert te verdienen. Je kunt mensen stevig aanspreken, maar altijd met respect en wederzijds begrip."

Welke ontwikkelingen zie je voor de toekomst in de transportsector?

Tom: "De komende tien jaar verwacht ik een sterke professionaliseringsslag. Veel familiebedrijven moeten op zoek naar opvolging, en dat zal vaak leiden tot de komst van professioneel management of investeerders. Daarmee zal ook de behoefte aan compliance, certificering en transparantie toenemen. De bedrijven die willen groeien en overleven, zullen zich meer en meer willen onderscheiden met betrouwbare processen en eerlijke werkomstandigheden.”

Daarom nodig ik dan ook alle transportondernemers uit om niet alleen te kijken naar keurmerken, maar vooral naar de manier waarop je echt verschil maakt voor je mensen, zowel binnen je eigen bedrijf als daarbuiten. Bovendien geldt: als je zaken goed op orde hebt, is je onderneming in de toekomst ook meer waard bij een eventuele verkoop.”

Ben je een opdrachtgever in de transportsector? Let bij de keuze van een transportbedrijf op het PayChecked in Transport-keurmerk. Het keurmerk staat voor eerlijkheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. En voor transportbedrijven: overweeg dit keurmerk om jullie positie te versterken en uw jullie waardering voor medewerkers te tonen.

Tekst: Ria Luitjes
Foto: Patrick Tom