NIWO-directeur Aernout van der Bend: 'Eerlijke concurrentie is ons hoofddoel'

“Binnenkort extra handhaving op ketenaansprakelijkheid binnen transportsector door ILT en Politie.”

Sinds 1 januari 2024 is Aernout van der Bend de directeur van de Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie (NIWO). Als vergunningverlener voor het Nederlandse wegtransport speelt de NIWO een cruciale rol in het waarborgen van kwaliteit en naleving van regelgeving binnen de transportsector. Van der Bend heeft een indrukwekkende loopbaan in de wereld van mobiliteit, verkeer, infrastructuur en transport en vertelt in dit interview over de rol van de NIWO en de uitdagingen binnen de transportsector.

Wie is Aernout van der Bend en wat doet de NIWO?

“Ik ben iemand die zijn hele loopbaan gewerkt heeft in mobiliteit, verkeer en vervoer, infrastructuur en transport. Sinds 1 januari ben ik directeur van de NIWO, de Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie. Wij zijn een vergunningverlener voor transport, en iedereen die iets vervoert voor een ander in opdracht, en daarvoor betaald wordt, moet een vergunning hebben. Dat geldt voor zowel internationale transporten met grote vrachtauto's als voor koeriers, expresdiensten en pakketdiensten. In Nederland hebben we meer dan 130.000 voertuigen bij 16.816 bedrijven die zo'n vergunning nodig hebben. Het is gebaseerd op Europese verordeningen, en in heel Europa moeten alle landen ervoor zorgen dat het transport vergund is.”

Hoe zie je de rol van de NIWO in het bevorderen van eerlijke concurrentie binnen de transportsector?

“Ons hoofddoel is het zorgen voor een ‘equal level playing field’, een gelijk speelveld voor alle partijen. We voeren toetsen uit om ervoor te zorgen dat alle transportondernemingen op dezelfde manier in de markt staan en op dezelfde manier tarieven kunnen opbouwen. Op het moment dat er partijen zijn die zich niet aan de regels houden en daardoor goedkoper zijn, lijdt de rest daaronder. Wij moeten ervoor zorgen dat de ‘rotte appels’ geen vergunning krijgen, zodat de goede bedrijven eerlijk kunnen concurreren.”

Welke uitdagingen ervaart de NIWO bij het waarborgen van naleving van wet- en regelgeving binnen de transportbranche?

“Wij doen toetsen aan de voorkant en hebben een afdeling onderzoek die bedrijven tijdens de vergunningperiode controleert. We voeren ook financieel onderzoek uit en kijken of een bedrijf daadwerkelijk gevestigd is of dat het bijvoorbeeld een postbusfirma is. Langs de weg voeren wij zelf geen controles uit; daarvoor hebben we de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de politie. Soms zouden we dat wel willen, omdat de aandacht van inspectiezijde niet altijd groot genoeg is.”

“Een van de grootste uitdagingen is de controle op de ketenaansprakelijkheid. Gelukkig kunnen we melden dat er binnenkort extra zal worden gehandhaafd op ketenaansprakelijkheid door de ILT en politie. Dit betekent dat er meer nadruk komt te liggen op de rol van opdrachtgevers om ervoor te zorgen dat zij samenwerken met bedrijven die aan de regelgeving voldoen. Wij zullen hierin samen optrekken met de ILT en politie, zodat we met elkaar de ketenverantwoordelijkheid beter kunnen handhaven en de transportsector eerlijker kunnen maken. Dit is voor ons een cruciale stap in het versterken van de integriteit binnen de sector.”

Werkt NIWO samen met organisaties zoals PayChecked in Transport?

"Ik vind het goed dat de sector is gestart met het PayChecked initiatief. Ieder initiatief dat zorgt dat de sector zich beter aan de regelgeving houdt is een verbetering. Er is dan ook overleg tussen NIWO en PayChecked om te bekijken wat we voor elkaar kunnen betekenen en hoe we elkaar kunnen versterken, ieder in zijn eigen rol. We hebben namelijk een overlappend doel.

De samenwerking met organisaties zoals PayChecked in Transport is ook van belang bij de handhaving. Als de ILT of de politie signalen ontvangt dat er bedrijven zijn die niet aan de regels voldoen, kunnen wij daarop actie ondernemen. Maar ook andersom: als wij signalen krijgen van PayChecked, kunnen wij daar iets mee doen. Op die manier kunnen we onze krachten bundelen om tot een eerlijkere transportsector te komen."

Welke ontwikkelingen verwacht je in de komende jaren op het gebied van wet- en regelgeving voor transportondernemingen?

“De grootste uitdaging ligt bij de KEP-sector: koeriersdiensten, expresdiensten en pakketdiensten. Op dit moment moeten ook deze bedrijven voldoen aan de eisen van een grote eurovergunning, terwijl zij vaak regionaal werken en geen grote vrachtauto’s hebben. Het zou logischer zijn om toe te werken naar een nieuwe vergunning die meer aansluit bij de realiteit van de markt.”

“We willen ons als NIWO blijven inzetten voor het beter afstemmen van de regelgeving op de praktijk. Daarnaast is er veel discussie over de verantwoordelijkheid van de opdrachtgevers in de keten. De aankomende handhaving op ketenaansprakelijkheid zal daarbij een grote rol spelen. Dit is iets wat de sector enorm gaat veranderen en wat transportondernemingen goed in de gaten moeten houden.”

Hoe zorgt de NIWO ervoor dat transportondernemingen op de hoogte blijven van de laatste regels en vereisten?

“Wij hebben een website waar bedrijven regelmatig informatie kunnen vinden over beleidsregels en hoe wij omgaan met wet- en regelgeving. Daarnaast moeten vergunninghouders iedere vijf jaar een nieuwe aanvraag doen. Waarin ze opnieuw aan alle regels moeten voldoen. We sturen ook digitale nieuwsbrieven en doen zakenmailingen om bedrijven op de hoogte te houden.”

“Het is belangrijk dat wij deze communicatie blijven optimaliseren, zeker gezien de veranderingen die op komst zijn. We willen ervoor zorgen dat iedere onderneming weet wat er verwacht wordt.

Hoe ondersteunt de NIWO nieuwe transportondernemingen bij het verkrijgen van de benodigde vergunningen en certificeringen?

“Op onze website staat alles wat een bedrijf moet weten om een vergunning aan te vragen, maar we merken dat veel bedrijven bij hun eerste aanvraag nog niet alle gegevens op orde hebben. In dat geval nemen we contact met ze op en bespreken we samen hoe de ontbrekende informatie aan te leveren om een vergunning te krijgen.” Als wij de informatie niet afdoende vinden zoals: fluctuaties in financiële gegevens, kunnen we er voor kiezen bedrijven jaarlijks extra controleren."

Hoe zien jullie de toekomst van duurzaamheid in de transportsector?

"Hoewel we daar op dit moment nog niet direct op toetsen, zien we dat steeds meer transportbedrijven zich bewust zijn van het belang van duurzaamheid en stappen zetten richting duurzamer vervoer. Wij volgen deze ontwikkelingen op de voet en zullen mogelijk in de toekomst ons beleid daarop aanpassen. Ik verwacht dat duurzaamheid in de toekomst meer aandacht zal krijgen, zowel bij de vergunningverlening als in de eisen die aan transportbedrijven gesteld worden."

Bij de registratie van afvalstoffenvervoerders spelen we al wel een intensieve rol. Dat betekent dat als je als bedrijf afvalstoffen wilt vervoeren, inzamelen, verhandelen of bemiddelen, je dit bij de NIWO moet registreren.“ Wat mij betreft is dit onderdeel van onze werkzaamheden soms nog onderbelicht. Ik vind dat wij als NIWO daar nog actiever over moeten communiceren, zodat deze verantwoordelijkheid beter bekend wordt binnen de sector en bij de betrokken partijen.

Wat zijn volgens jou de belangrijkste trends en uitdagingen die van invloed zijn op de transportsector in Nederland?

“Het aantal bedrijven en voertuigen in de transportsector blijft groeien, ondanks eerdere voorspellingen van een krimp. Nederland blijft een belangrijk doorvoerland, en er is een constante toename in zowel binnenlands als internationaal transport. Het is belangrijk om als vergunningverlener goed te letten op nieuwe vormen van vervoer, bijvoorbeeld door de opkomst van online winkelen. Daarnaast is de ketenaansprakelijkheid binnen de transportsector een belangrijk punt van aandacht om eerlijke concurrentie en goede arbeidsvoorwaarden te waarborgen.”

Tekst: Ria Luitjes
Foto: Aernout van der Bend